نقش والدین در پیشگیری از سیگار کشیدن فرزندان

مقدمه

خانواده مهمترین و اصیل‌ترین نهاد در ساخت بنیانهای شخصیتی کودک است و مهمترین و تعیین کننده‌ترین عامل در پی‌ریزی و چگونگی رشد شخصیتی اوست، چرا که اثرات چشمگیر و نفوذ والدین بر تار و پود وجود فرد تنها محدود به دوران کودکی و نوجوانی نمی‌شود، بلکه سراسر زندگی بزرگسالی او را نیز فرا می‌گیرد. به همین جهات می‌توان منشا و سرچشمه بسیاری از ناهنجاریها و انحرافات را در یک محیط و جو ناسالم خانوادگی و ارتباط مخرب و پر تنش اعضای خانواده که همه و همه ناشی از عدم وجود نظامی صحیح و معنی‌دار تربیتی و نبودن پایه‌های استوار اخلاقی ، معنوی و مذهبی می‌باشد، جستجو کرد و در نتیجه والدین در مقابله با مصرف سیگار ، الکل و مواد مخدر توسط نوجوانان و جوانان مهمترین نقش را بر عهده دارند.

با ارائه الگو فرزندان خود را راهنمایی کنید.

امکان سیگاری شدن کودکانی که والدین آنها هر دو سیگاری‌اند، دو برابر بیشتر از کسانی است که یکی از والدین آنها سیگاری است. اگر سیگاری هستید به دنبال روشها و راههایی باشید که در ترک سیگار به شما کمک کند. عادات سیگار کشیدن خود را تغییر دهید، تا وقتی که موفق شوید بطور کامل آن را ترک کنید. از سیگار کشیدن در منزل و کنار فرزندان خود اجتناب کنید. فرزندان خود را در کنار کسی که سیگار می‌کشد، قرار ندهید.

برقراری روابط با فرزندان

• لازم است صادقانه و دوستانه با فرزندان خود در مورد خطرهای سیگار صحبت کنید. این رفتار حتی می‌تواند زندگی آنها را نجات دهد.
  
• به عوارض دراز مدت کشیدن سیگار تاکید نکنید، چون برای بچه‌ها مشکل است خود را در سن بزرگسالی تجسم کنند.
  
• درباره عوارض کوتاه مدت آن مانند کاهش قدرت بدنی ورزشکاران ، به سختی نفس کشیدن و بد رنگ شدن دندانها با آنها صحبت کنید.
  
• اگر درباره کسانی مانند خویشاوندان یا دوستان که در اثر سیگار کشیدن بیمار شده‌اند، صحبت کنید، آثار سیگار واقعی‌تر به نظر می‌رسد.
  
• سیگار کشیدن را به عنوان یک خطر برای سلامت و تندرستی مورد بررسی قرار دهید، نه به عنوان یک رفتار بد.
  
• به این موضوع که اعتیاد داشتن خیلی سخت است، تاکید کنید.
  
• اگر در حال ترک سیگار هستید، یا در ترک کردن آن ناموفق بوده‌اید، درباره سختی آن با فرزند خود صحبت کنید.
  
• مکانهای عمومی را که سیگار کشیدن در آنها ممنوع است، به فرزندان خود معرفی کنید.
  
• به کودکان خود بیاموزید در برابر فشار همسالان مقاومت کنند.

شناخت خطرهای سیگار

فرزندان خود را با آثار مخرب اعتیاد آشنا کنیم. آنها معمولا سیگار کشیدن را از یازده سالگی شروع کرده و در چهارده سالگی به آن عادت می‌کنند و در نهایت خطرهایی را برای تندرستی ایجاد می‌کنند، مانند :

1. ناراحتی تنفسی و تنگی نفس ، تشدید آسم
   
   
2. بیماری لثه ، جوشهای عمیق در اطراب لب و کاهش قدرت بهبود یافتن پوست
   
3. کند شدن رشد ششها و کاهش فعالیت آنها
   
4. اعتیاد به نیکوتین
   
   
5. کاهش اکسیژن ماهیچه‌ها و بروز ضعف بدنی
   
6. ناباروری
   
   
7. سکته
   

کودکانی که سیگار نمی‌کشند، اما بطور غیر مستقیم در مجاورت دود سیگار قرار می‌گیرند، نیز در معرض خطراتی مانند :

1. تشدید آسم ، سرفه کردن و خس خس کردن
   
2. افزایش ابتلا به سرماخوردگی
   
   
3. عفونت گوش
   
4. سندرم مرگ ناگهانی کودکان

عادات خود را تغییر دهید.

اگر شما و یا فرزندتان سیگار می‌کشید، قبل از اینکه مجبور شوید نسبت به ترک آن اقدام کنید، تجسم کنید چه وقت و چرا سیگار می‌کشید و برای مقابله با آن محرکها روشهای دیگری بیابید.

• هر روز از یک روش جدید استفاده کنید، تا وقتی که موفق شوید ترک کنید.
  
• فقط پس از بیست دقیقه بدن فواید سیگار نکشیدن را حس می‌کند. پس از یک سال خطر بیماریهای قلبی به نصف کاهش می‌یابد و بعد از 5 تا 15 سال خطرهای ابتلا به سکته ، سرطان و بیماریهای قلبی با کسانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، برابر خواهد شد.
  
  
• برای ترک سیگار از متخصصان و پزشکان کمک بگیرید و در برنامه‌هایی شرکت کنید شامل اطلاعات غذایی برای کنترل وزن ، ورزش و تکنیکهای کنترل ترس باشد.

سیگار

       صحبت از تاثیر زیان بار سیگار بر سلامتى، مطلب تازه اى نیست. همه حتى خود سیگارى ها مى دانند که سیگار جزء مهمترین عوامل خطرزاى بیمارى هاى قلبى _ عروقى و ریوى بوده و تاثیر بسزایى در پیشگیرى از بروز خونریزى مغزى، آنفیزم و انسداد راه هاى هوایى دارد ضمن آنکه عمده ترین دلیل بروز سرطان به شمار مى رود.سرطان مثانه، دهانه رحم، کبد، دهان، پانکراس، معده، روده بزرگ و سرطان ریه قسمتى از بیمارى هایى است که سیگار نقش اول را در بروز آن ایفا مى کند.با تمامى اینها هیچ کدام از سیگارى ها حاضر به ترک آن نیستند که این نیز دلایل متعدد ولى ناشناخته اى دارد. شاید بتوان گفت عادت به استعمال سیگار یکى از مهمترین عوامل در ناتوانى در ترک باشد. آنچه در این شماره به ذکرش مى پردازیم اصلاح رژیم غذایى براى سیگارى هایى است که با وجود آگاهى کامل از مضرات سیگار همچنان مایل به استعمال آنند. گرچه برخوردارى از رژیم غذایى به اندازه ترک کامل سیگار نمى تواند عوارض حاصل از مصرف آن را کاهش دهد ولى بى تاثیر هم نیست.به طور کلى سیگارى ها نسبت به غیرسیگارى ها از رژیم ناسالم ترى برخوردارند. پیروى از یک رژیم غذایى غنى از آنتى اکسیدان در به تاخیر انداختن بیمارى هاى مربوط به سیگار نقش فوق العاده مهمى دارد.ویتامین هاى A، C، E و گروه B (به ویژه B12) و بتاکاروتن (هیدروکربن هاى موجود در میوه هاى قرمز، سبز و زردرنگ) همگى خاصیت آنتى اکسیدانى دارند، به طورى که مى توان با مصرف میوه و سبزى، غلات و حبوبات مقادیر کافى آنتى اکسیدان را به بدن رساند.
• توصیه هاى غذایى مفید
روزانه چند وعده میوه و سبزى تازه و متنوع بخورید. در این میان بیش از همه به میوه هاى حاوى ویتامین ث توجه کنید. سیگار ذخایر ویتامین ث بدن را هدر مى دهد. لذا سیگارى ها دو تا سه برابر بیشتر از دیگران نیازمند ویتامین ث هستند.در صورت کاهش مصرف میوه، از طریق خوردن یک لیوان آبمیوه، نیم فنجان سبزى پخته و یک فنجان سبزى خام یا چهار لیوان آبمیوه طبیعى (بدون شکر) بدنتان را از لحاظ انواع ویتامین، مواد معدنى و فیبر تامین کنید.کلم بروکلى، اسفناج، گل کلم، هویج، فلفل قرمز، کنگر فرنگى، شاهى، شلغم و سویا تاثیر قابل توجهى در کاهش ناراحتى هاى تنفسى مى گذارد.کلسیم، فولات، سلنیوم و روى موجود در غلات و حبوبات نیز نقش ویژه اى در جلوگیرى از بروز سرطان کلون ایفا مى کند.مصرف الکل را متوقف کنید همراه شدن الکل با سیگار ارتباط مستقیمى با بروز سرطان دهان دارد.میزان کلسیم بدنتان را از طریق مصرف لبنیات کم چرب، انواع کلم، اسفناج، جعفرى و بادام بالا ببرید، زیرا سیگار یکى از عواملى است که باعث کاهش جذب کلسیم در بدن مى شود.چربى هاى حیوانى را محدود کنید. مصرف بى رویه گوشت قرمز، خامه و روغن هاى هیدروژنه خطر بروز سرطان رحم و روده بزرگ را تا حد زیادى مى افزاید.
تا مى توانید ماهى بخورید. مطالعات نشان داده اسیدهاى چرب امگا سه موجود در ماهى قادر است ابتلا به بیمارى هاى ریوى در سیگارى ها را تا چند درصد کاهش دهد.ضمن اینکه با کاهش کلسترول بد خون (LDL) که استعمال سیگار ارتباط مستقیمى با افزایش آن دارد، مانع از بروز تصلب شرایین مى شود.
حتماً دو، سه فنجان در روز چاى سبز بنوشید. آنتى اکسیدان هاى موجود در چاى سبز براى حفاظت بدن از سرطان بسیار لازم است.از انجام ورزش غافل نشوید. انجام حرکات ورزشى باعث ایجاد تعادل بین کالرى دریافتى و مصرفى شده و از چاقى که خود عامل بروز سرطان هاى متفاوت است مى کاهد.
                                            

 

چگونه از سیگار کشیدن نوجوانان خود جلوگیری کنیم 

همه روزه در روزنامه ها، مجلات، رادیو، تلویزیون و دیگر وسایل ارتباطات جمعی با تیتراژهای درشت مشکلات مختلف اعتیاد و مصرف سیگار رو به رو هستیم.

آمار منتشر شده از سوی سازمان‏های بین‏المللی، به خصوص سازمان‏ بهداشت جهانی و سازمان یونسکو حاکی از افزایش فزاینده مصرف سیگار در سطح جهان است. نتیجه چنین فرایندی اضمحلال نوجوانان و جوانان یعنی نیروهای مولد آینده کشور است. این مشکل امروزه آن چنان نمود یافته که هیچ کشوری نمی‏تواند خود را از آن مصون بداند. لذا یکی از مشکلات عمده‏ای که نسل نوجوان و جوان کشور را تهدید می‏کند، تمایل و گرایش آنها به مصرف سیگار است.

معمولاً شروع سیگار کشیدن مربوط به دوره کودکی نیست. بلکه از دوره نوجوانی و جوانی چنین عملی بنا به دلایل خاص صورت می‏گیرد. شاید یکی از این دلایل  این باشد که نوجوانان و جوانان از آنجا که تحت تاثیر الگوهای بزرگسال قرار دارند، در صورتی‏که ببینند معلم، پدر یا مادر و یا شخصیت‏هایی که شهرت اجتماعی دارند، سیگار می‏کشند، نسبت به کشیدن سیگار تمایل پیدا می‏کنند.

آمار منتشر شده از سوی سازمان‏های بین‏المللی، به خصوص سازمان‏ بهداشت جهانی و سازمان یونسکو حاکی از افزایش فزاینده مصرف سیگار در سطح جهان است. نتیجه چنین فرایندی اضمحلال نوجوانان و جوانان یعنی نیروهای مولد آینده کشور است

 اگر شما به عنوان والدین نوجوان، سیگار می کشید، واقع بینانه نیست از نوجوانتان انتظار داشته باشید این کار را نکند. در حقیقت نوجوانانی که در خانواده‏شان سیگار کشیده می‏شود، دو برابر بیشتر از دیگران، احتمال دارد سیگاری شوند. پس اگر می‏خواهید به نوجوانتان لطفی کنید، ابتدا رفتار خودتان را اصلاح کنید تا الگوی منفی برای نوجوان خود نباشید. میزان تاثیر خودتان را بر نوجوان از نظر مصرف سیگار و سایر جنبه‏های زندگی دست کم نگیرید. شما می‏توانید یک نیروی  اداره کننده باشید.

چرا نوجوانان سیگار می‏کشند؟

فرضیه‏های گوناگونی در باره علت‏های مصرف سیگار در نوجوانان وجود دارد که از عوامل ژنتیکی تا ویژگی‏های شخصیتی

را در برمی‏گیرد. براساس این فرضیه‏ها می‏توان به نقش چهار ویژگی شخصیتی در نوجوانان سیگاری اشاره کرد:

- فقدان مسئولیت‏پذیری

 نوجوانانی که تعهد لازم را  ندارند و در این زمینه آموزش لازم را در خانواده و مدرسه ندیده اند، به طور معمول فاقد کنترل درونی و احساس مسئولیت هستند. آنها خود محور بوده و احساس مسئولیت اندکی در مورد خود و یا محیط اجتماعی خویش دارند. بسیاری از این نوجوانان دمدمی هستند، قبل از اینکه فکر کنند عمل می‏کنند و در ایفای وظیفه و مسئولیتی که توسط دیگران برای آنها تعیین شده است، دچار مشکل می‏شوند.

- نداشتن انگیزه

برخی از نوجوانان به هیچ نوع فعالیتی علاقه ندارند. به مدرسه بی‏علاقه بوده و گرایش به هیچ‏یک از انواع سرگرمی‏ها ندارند و برای دستیبابی به موفقیت و رسیدن به خواسته‏هایشان نیز اهمیتی قائل نیستند.

- نارضایتی، افسردگی و بی‏حوصلگی

 این روحیات بطور معمول در نوجوانانی دیده می‏شود که خود را نسبت به دوستان و همکلاسی‏هایشان، ناموفق و ناتوان می‏بینند. آنان فاقد اعتماد به نفس بوده و نسبت به اطرافیان، خود کم‏بین هستند.

- داشتن مشکل در ایجاد ارتباط با دیگران

 این نوجوانان اغلب دوستان اندکی دارند و فاقد دوست صمیمی هستند، از این رو به انزواطلبی و گوشه‏گیری رو می‏آورند. آنها به شدت تحت تاثیر دوستان اندک خود هستند و به دلیل مواجه نشدن با الگوهای رفتاری متفاوت و متنوع، امکان مقایسه را نداشته و لذا مشکلات رفتاری و اجتماعی موجود در دوستان آنها، باعث انحراف آنها نیز می‏شود.

چگونه مانع از سیگار کشیدن فرزند خود شویم؟

- اگر در همان روزهای نخستین، مصرف سیگار توسط فرزند نوجوانتان را به سرعت تشخیص دهید مسلماً با بکار بردن

 روش‏های تربیتی درست می‏توانید مانع از ادامه رفتار وی شوید. بنابراین توجه زیادی به تغییرات رفتاری فرزندتان داشته باشید. گاه اضطراب زیاد و یا غلبه افسردگی در نوجوانان، باعث روی آوردن آنها به مصرف سیگار (که زمینه ساز ‏مصرف مواد مخدر است) می‏شود. اگر تغییرات هیجانی در رفتار فرزندتان مشاهده کردید، مراقب رفتارهای او باشید.

- به روابط فرزند خود با دوستان و آشنایان توجه کنید. نوجوانان از همسالان و دوستان خود بسیار تاثیرپذیرند. اگر دوستان نامناسبی را در اطراف او ملاحظه می‏کنید، حتماً به این مساله حساس شده و در ازای آن، وی را به یافتن دوستان جدید تشویق کنید. هیچ‏گاه در این زمینه از سخنان کنایه‏آمیز استفاده نکنید زیرا فرزند شما تصور خواهد کرد که بطور غیر مستقیم او را هدف انتقاد قرار داده‏اید.

گاه اضطراب زیاد و یا غلبه افسردگی در نوجوانان، باعث روی آوردن آنها به مصرف سیگار (که زمینه ساز ‏مصرف مواد مخدر است) می‏شود

- به کاهش علایق فرزند نوجوان خود نسبت به کار و مدرسه و تفریحات، توجه داشته باشید. دلبستگی‏های فرزندتان را گسترش دهید. سرگرمی‏ها، تفریجات و فعالیت‏های او را افزایش دهید.

- به تغییرات جسمانی فرزند خود مانند زرد شدن غیرطبیعی دندان‏ها و یا بوی بد دهان، حساس باشید. فریب فرزندتان را نخورید. نسبت به آنها ساده‏اندیش نباشید و بیش از حد به او اعتماد نکنید زیرا نوجوانانی که سیگار (و حتی مواد مخدر) مصرف می‏کنند والدین خود را فریب می‏دهند. قوانین، پاداش‏ها و مجازات‏های محکم و قطعی را تعیین کرده و در اجرای آنها ثابت قدم باشید.

- مطالعات علمی نشان داده، نوجوانانی که احساس اضطراب، افسردگی، خشم، کمبود اعتماد به نفس و... می‏کنند بیشتر به مصرف سیگار و سایر مواد مخدر روی می‏آورند. لذا نسبت به مشکلات روحی فرزندتان حساس باشید. اگر مشکلات عنوان شده را در نوجوانتان مشاهده کردید حتماً به روان‏شناس مجرب مراجعه کنید.